Van gevangenisslaaf tot onderkoning
Een van [God] en mensen vergeten gevangene?
Terwijl Jozef zijn dertiende jaar als slaaf in de gevangenis doorbrengt, grijpt God in, hoewel Jozef daar totaal geen weet van heeft. God stuurt de heerser van Egypte een profetische droom. De droom van Farao bestaat net als de dromen van én Jozef én die van de schenker en de bakker uit twee delen waarvan de één de ander aanvult. In zijn droom ziet Farao zeven koeien uit de Nijl opkomen. Zeven mooie dikke koeien. Deze koeien grazen in het oevergras langs de nijl. [Zij zijn kennelijk vegetariër]. Dan komen er weer zeven koeien uit de Nijl, maar die zien er vreselijk lelijk en mager uit. De zeven magere en lelijke koeien eten de mooie en dikke koeien op. [Wie heeft er ooit van vleesetende koeien gehoord?] Terwijl Farao deze droom overdenkt valt hij weer in slaap. Maar ook in zijn slaap vindt hij geen rust. Weer krijgt hij een droom, nu van zeven korenaren, maar er is iets vreemds aan die aren want zij schieten op uit één halm, dit is zeer tegen de natuur van korenaren. In de natuur zien wij één halm één aar. Het verschil met een gewone aar is, dat déze wel op een zevenarmige kandelaar lijkt.
Maar de zaak wordt nog vreemder als er weer zeven aren verschijnen en weer uit één halm. Maar waar de eerste aren vol en dik zijn, daar zien de andere er leeg en uitgedroogd uit. Wat Farao daarna ziet bevreemd én hem én ons wel het meest, nu eten de lege halmen de mooie volle halmen op. Geen wonder dat de koning van Egypte geen raad weet met deze dromen.
Het hele paleis staat de andere morgen in rep en roer. Alle wijzen van Egypte worden opgeroepen om deze dromen uit te leggen, maar die hadden net zo goed thuis kunnen blijven. Zij konden Farao niet helpen. Dit is voor ons natuurlijk goed te begrijpen, een profetie door God gegeven kan alleen door diezelfde God worden uitgelegd. Het is dán dat de schenker zich Jozef herinnert. Met enige schroom benadert hij Farao. Hij zegt: Heden moet ik mijn zonden bij Farao in herinnering brengen. Daarna vertelt hij zijn vorst dat er een man in de gevangenis zit die dromen uit kan leggen. Hij hoeft de droom maar te horen en hij weet de betekenis zegt hij.
Jozef aan het woord
Als Farao van de kennis van Jozef over de uitleg van dromen hoort, zendt hij onmiddellijk mensen naar de gevangenis om hem te halen. Als zij Jozef zien maken zij hem schoon, scheren hem, en geven hem nieuwe kleding. Daarna wordt hij naar de heerser van Egypte gebracht. Farao maakt hem duidelijk wat hij van hem wil. Ik heb gehoord dat je een droom maar hoeft te horen om hem te begrijpen en uit te leggen. Het antwoord van Jozef is: Dat heeft u verkeert begrepen, het is God die de dromen van Farao zal uitleggen. Terwijl de heerser van het machtigste rijk van die tijd, die als een god werd aanbeden, zijn eigen dromen die hem door de Schepper werden gezonden niet kon begrijpen, had deze Farao een gelovige slaaf die in zijn gevangenis zat nodig om de profetieën uit te leggen. Nadat Farao zijn dromen aan Jozef heeft verteld, geeft God via Zijn profeet Jozef, Farao de uitleg. De twee dromen die Farao zag hebben één en dezelfde betekenis, zegt hij. Dat God hem twee dromen met dezelfde betekenis geeft betekent dat zij zeker uit zullen komen, en dat de vervulling spoedig zal zijn. Zowel de vette koeien als de volle aren staan voor zeven jaren van overvloed. Na deze jaren van overvloed zullen er zeven jaren van hongersnood volgen, net zoals de magere koeien de vette koeien opeten en de lege aren de dikke aren laten verdwijnen. Na de jaren van overvloed zal er een grote hongersnood zijn waarin men niet meer aan de goede jaren zal denken, want die hongersnood zal zeer zwaar zijn.
Het advies
Nadat Jozef de droom heeft uitgelegd, geeft hij aan Farao ook nog ongevraagd advies. Hij zegt dat het goed zou zijn als Farao in het hele land opzichters aan zou stellen, om van het volk in de jaren van overvloed een dubbele tiende te heffen. Al het koren dat men uit deze dubbele tiende zal verzamelen moet men dan in de steden opslaan, zodat men tijdens de hongersnood eten zal hebben. Op deze manier kan het land van Egypte deze ramp zonder schade overleven. Dit advies spreekt Farao zo aan dat hij aan zijn raadgevers vraagt of zij een beter iemand weten te vinden in het hele koninkrijk dan deze Jozef om deze grote opdracht tot een goed einde te brengen.
De mens wikt, maar God beschikt
Toen Jozef die ochtend wakker was geworden, had hij geen idee dat hij die avond een totaal andere functie in Egypte zou bekleden. Al de wijsheid die God Jozef had verleend zou onopgemerkt zijn gebleven als God Farao deze profetische dromen niet had gegeven. Farao neemt zijn zegelring van zijn vinger en schuift die aan de vinger van Jozef. Hiermee maakt hij hem [onder] koning van het hele land Egypte. Ook hangt men een gouden ketting om zijn hals. Hij wordt bekleed met linnen kleren, ook krijgt hij een nieuwe naam. Farao noemt hem Zafnath Paäneach en om zijn maatschappelijke status compleet te maken, geeft hij hem Asnath, de dochter van Potiféra, de priester van On, tot vrouw.
Veiliger in de gevangenis?
Daar zit je dan op een troon van Egypte. Je hebt geen enkele opleiding gehad om die functie te vervullen. Of toch? Wat Jozef geleerd had in al die jaren waar hij eerst door zijn eigen huisgenoten werd gehaat en vervolgd, was verdraagzaamheid. Toen hij uiteindelijk als slaaf werd verkocht heeft hij geleerd om op God te blijven vertrouwen dat de profetieën over zijn toekomstige heerschappij toch uit zouden komen. Toen de zaken alleen maar slechter gingen, heeft hij ondanks de uitzichtloosheid waarin hij verkeerde nooit de hoop opgegeven maar heeft hij zijn uiterste best gedaan de aan hem opgedragen taken onder bijna onmogelijke omstandigheden te vervullen. Zelfs in de gevangenis bleef hij de door de maatschappij veroordeelde mensen dienen. Hij verkondigde de mensen die in de gevangenis zaten de blijde boodschap van het evangelie. Door dit te doen werd hij bij uitstek een type van Jezus.
Jozef een verhaal of een profetie?
Als het verhaal van Jozef gewoon een stukje geschiedenis is, dan is het een leuk verhaal, wij kunnen het dan afsluiten met en hij leefde nog lang en gelukkig [hij werd 110 jaar oud]. Als het daarentegen een profetische strekking heeft, dan moeten wij vorsen wat dat dan is. Wij weten inmiddels wel dat in de uitleg van de profetie Christus altijd centraal moet staan. Het is niet alleen Zijn eerste komst, maar ook Zijn wederkomst waar wij de uiteindelijke vervulling in moeten vinden. Jozef wordt net als Jezus schuldloos veroordeeld eigenlijk voor al de goede daden die hij had gedaan. Jezus is 30 jaar oud als Hij door God geroepen wordt om Zijn messiaans werk op zich te nemen. Ook Jozef is 30 jaar oud als de god van Egypte, Farao, hem uit de gevangenis roept om als messias voor de wereldbevolking van zijn tijd te dienen.
Koeien, aren en de Nijl
De rivier de Nijl werd in Egypte gezien als de god die al het leven gaf. God, de Schepper van hemel en aarde, maakt gebruik van dat geloof van de Egyptenaren, om te laten zien dat Hij boven alle afgoden van Egypte staat, inclusief de Nijl. Als Farao koeien uit de Nijl ziet komen weet hij direct dat het een droom is die door de goden gezonden is. De koe was de eerste en belangrijkste god in Egypte, na de Nijl zelf. Zelfs de naam Farao droeg die betekenis in zich. De naam Far was de naam voor stierkalf. Wij kunnen de naam van Farao dan ook vertalen als de stier die Egypte beschermt. Zelfs in onze eigen taal zien wij het nog terug. Een jonge koe heet nog steeds een vaars. Ziet u de connectie? Ook het graan in Egypte was totaal afhankelijk voor zijn groei van de jaarlijkse overstroming van de Nijl.
Plaatsvervanger van wie?
Jozef verkeert na zijn verheffing tot onderkoning in een zeer hachelijke situatie. Hij is nu plaatsvervanger van de heerser van Egypte, de tweede in rangorde. Zelfs de zegelring van Farao draagt hij. Met die ring kan hij nieuwe wetten uitvaardigen. Heel goed denkt u. Maar als plaatsvervanger van Farao [hij werd als een god aanbeden] was Jozef ook een plaatsvervangend god. Door Jozefs huwelijk met de dochter van de priester van On, de zonnegod, werd hij ook een priester van die afgod. Om de zaak nog ingewikkelder te maken, was hij ook profeet van God. Als zodanig vertegenwoordigde hij ook de Schepper God, die hij aanbad, op deze wereld.
Dat het sterke benen zijn die deze weelde kunnen dragen, blijkt wel in de geschiedenis, van koningen en machthebbers die dachten alle macht te hebben. Er is momenteel ook een wereldwijde macht die claimt God op aarde te vertegenwoordigen. Deze macht, de Paus van Rome, zit ook op een troon om te laten zien dat hij over de hele wereld regeert in plaats van de eeuwige God. Wij weten echter dat de werkelijke plaatsvervanger van Jezus de door Hem gezonden Heilige Geest is. Deze is de Trooster die Jezus zou sturen als Zijn plaatsvervanger. Deze Geest zou op de troon zitten van ons hart en ons leiden in alle waarheid.
Ik hoop dat wij ons door die Geest laten leiden en geen aardse macht na zullen streven.
Piet Westein
P. S.
Ik ben benieuwd hoe dat Jozef het er afbrengt als plaatsvervanger.