Er waren herders
Lucas vermeldt dat er herders waren die in het veld de nachtwacht hielden over hun kudden. Het was die nacht dat Jezus geboren werd in een stal. En nee, het was niet met kerst! Het zal volgens de bijbel ergens rond Oktober geweest zijn. Het was nog warm genoeg voor de herders om de nacht buiten te zijn. Ook waren er geen dieren in de stal, daarom was de voerbak (de kribbe) leeg.
De plaats
Bethlehem ligt in de landstreek Efratha, dat betekent land van dubbel licht. De stad was Bethlehem, als wij dat vertalen staat er, huis waar brood is. God laat de Verlosser van deze wereld geboren worden op een plaats die een bijzondere betekenis heeft. Dat land van dubbel licht verwijst naar het feit dat Jezus het licht der wereld is. Hij die de zon de kracht gaf om de aarde te verlichten met aards licht, is ook Degene die Zelf de wereld kan verlichten met hemels licht. Ook is het niet bij toeval dat hij na Zijn geboorte in een voerbak terecht komt, Hij is toch het brood wat uit de hemel is neer gedaald, zodat wij allemaal geestelijk gevoed konden worden?
Wat voor herders?
Wij mogen aannemen dat er in Israël die nacht vele herders waren die in die bijzondere nacht over hun kudden waakten. Waarom werden de engelen juist naar deze groep gestuurd? Dit waren inwoners van de stad Bethlehem uit de stam van Juda, zij waren op de hoogte van de heilige schriften, zij wisten ook dat de tijd vervuld was dat de Messias geboren zou worden, en wel in hun stad. Hun gesprekken gingen over de komst van die grote Koning die op de troon van David zou zitten. Zij waren vervuld met verlangen om dit feit in hun leven mee te maken.
De engelen
Terwijl de herders deze dingen bespreken, staat daar plotseling een engel van God bij hen. Zoals vrijwel altijd als een engel aan de mensen verschijnt, overvalt hen een grote angst. De engel probeert hun angst weg te nemen door te zeggen, vreest niet, of dat geholpen heeft weten wij niet. De boodschap die de engel heeft doet dat natuurlijk wel. De Christus is geboren, en wel in jullie stad, in jullie stal. Ga maar kijken hij ligt daar in een voerbak in doeken gewikkeld. Terwijl hij nog spreekt breekt de hele hemel open en is de lucht vervuld met engelen, van de ene horizon tot de andere, en zij loven God die Zichzelf vernedert om als mensenkind geboren te worden. Ik denk dat geen van de engelen in de hemel achter bleef, er was een menigte van hemelse heer legers staat er. De herders doen precies wat de engelen zeggen en aanbidden het Kind.
Toen zij in Bethlehem geweest waren en het Kind gezien hadden, trokken zij er op uit om aan iedereen te vertellen wat hun was overkomen. Zo werden zij de eerste evangelisten uit het nieuwe testament, zij waren mede wegbereiders voor dat Kind wat later als de Messias zou optreden.
De wijzen uit het Oosten
Als wij het algemene idee volgen dan lijkt het alsof de wijzen die Jezus komen aanbidden op de zelfde tijd aankomen als de herders. Dit is natuurlijk niet zo. Zij kwamen uit het Oosten wordt er gezegd. Veel theologen veronderstellen dat deze wijzen uit Babel kwamen, maar dat is om twee redenen onwaarschijnlijk. Ten eerste wordt in de Bijbel voor de landstreek Babel de windstreek Noord gebruikt als verwijzing, ten tweede duurde het ongeveer twee jaar voordat deze wijzen van hun woonplaats, waar zij de ster zagen, Bethlehem bereikt hadden. Van Babel was dat hooguit drie maanden reizen. Ik vermoed dat wij het land waar zij vandaan kwamen veel verder naar het Oosten moeten zoeken, eerder in India of zelfs China.
Wij weten dat in de tijd dat Daniël en zijn volk in ballingschap in Babel verbleven, er meerdere keren brieven verzonden werden over de hele wereld, dat men de God van Israël als de ware God moest aanbidden. Dat de wijzen niet uit het gewone volk waren blijkt uit de gaven die zij meebrachten, goud, wierook en mirre, allemaal dure dingen, een koning waardig. Deze mensen waren niet alleen zeer geleerd, zij waren koningen in hun eigen land. Als zij in Israël aankomen letten zij niet meer op de ster die hen vanaf hun land naar Israël had geleid, maar gaan zij rechtstreeks naar de hoofdstad Jeruzalem naar het paleis van de koning. Wat was dat eigenlijk voor een ster? Gewone sterren staan zover weg dat ze ons niet de weg kunnen wijzen. Als de herders door een engel naar Bethlehem worden gestuurd, is het dan niet aannemelijk dat die ster niets anders is dan één of meerdere engelen.
Hier zien wij de vervulling van de profetie van Bileam die hij in Numeri 24:17 uitspreekt: Een ster gaat op uit Jakob. Als zij de koning vragen waar de nieuwe prins is, weet Herodes, van niets. Hij laat in allerijl de Hogepriesters en de Schriftgeleerden komen om te vragen waar de Messias geboren zou worden. Zij hoeven daarover niet lang na te denken, in Bethlehem is hun antwoord. Dit was door de profeten al lang voorzegt, ook zij weten de plaats en de tijd wanneer Hij geboren zou worden. Het bijzondere is dat geen van hen hun Messias bezoekt. Wat zij hadden was een theoretische kennis, zonder dat dit hun hart raakte. Het is na hun bezoek aan de koning dat de wijzen hun oog weer richten op de door God gegeven ster.
Dit zou haast een verwijzing kunnen zijn naar onze tijd ook nu zijn er veel theologen die een grote kennis van de bijbel bezitten, maar die zowel de eerste als de tweede komst van de Messias in twijfel trekken. Ook hier en nu zijn er velen van ons die onze ogen van de door God gegeven Ster afnemen en die richten op de machthebbers en de wijzen van deze wereld.
De twee koningen
Koning Herodes, de vorst die op dat moment heerst over Juda, is zelf geen Judeeër hij is zelfs geen Israëliet, hij komt uit het land Edom, één van de erfvijanden van Israël. Door een Prinses uit de Makkabeeën te huwen, meent hij een claim op de troon van Israël te hebben. Hij is een wrede en gehate koning, ondanks dat hij de tempel in Jeruzalem heeft laten restaureren.
Wij moeten even terug naar het oude testament, en wel naar de geschiedenis van Jacob en Ezau. Deze tweeling is nog in de schoot van hun moeder als er een profetie over hen wordt uitgesproken. Deze profetie luidde dat de oudste de jongste zou dienen.
Hoewel Jacob er alles wat in zijn macht is aan doet om deze profetie te laten uitkomen, gebeurt dat noch in zijn tijd noch later in de geschiedenis in een voor ons waarneembare vorm. Ezau wordt een groot en machtig volk, de Edomieten. Jacob wordt ook een groot volk, maar waar het volk Israël God dient, daar dienen de Edomieten de afgoden. Door de hele geschiedenis zijn zij erfvijanden van elkaar.
Volgens de evangeliën is Jezus een directe nakomeling van Koning David, en als zodanig heeft Hij het recht om als Koning over Israël te heersen. Dit verklaart de reactie van koning Herodes, hij probeert Jezus te doden. Om zeker te zijn dat hem dat lukt roeit hij alle kinderen van twee jaar en daaronder uit. Maar Jezus ontsnapt met Jozef en Maria naar Egypte. Zij blijven daar totdat Herodes is gestorven.
Dienende Heerser
Jezus is gekomen als kind. Hij, de God die deze wereld schiep kwam ook hier om hem te redden. Hij kwam niet in Zijn macht als Koning der koningen maar als dienaar van allen en alles. Toen Jezus op aarde was zei Hij: Mijn koninkrijk is niet van deze aarde. Ook nu is het zo dat er heersers zijn en dienaars. De kinderen van God kun je herkennen aan hun wil om te dienen, zij die willen heersen zijn kinderen van de tegenstander, de vorst van de duisternis.
De kinderen van God wandelen in het dubbele licht, en als wij dat licht gezien hebben zullen wij dat met blijdschap uitdelen aan ieder die luisteren wil. Ik zou zeggen ga naar dat land van dubbel licht en die stal in het huis van brood, zodat u én verzadigt én verlicht wordt en laat uw licht dan schijnen.
Piet Westein